Afscheid van al het onzekere




Het was op 3 augustus 1347, het jaar na
de slag van Crézy, waar de Fransen in de
Honderdjarige Oorlog een beslissende
nederlaag hadden geleden, dat de
volledig gemangelde stad Calais geen
andere uitweg zag dan zich aan de
koning van Engeland uit te leveren.
Edward III willigde het verzoek de stad te
sparen in, op voorwaarde dat zes van
haar voornaamste burgers zich aan hem
overgaven 'opdat hij met hen zou doen
naar zijn wil'. Hij eiste dat ze de stad
verlieten, blootsvoets, slechts gekleed in
een hemd, een strop om de hals en, als
teken van overgave, de sleutels van de
stad in de hand.
De kroniekschrijver Jean Froissart verhaalt
hoe de burgers op het marktplein bijeen-
komen. Ze hebben het bange bericht
gehoord en wachten en zwijgen. Maar dan
staan uit hun midden de helden op. Ze
verlaten de stad, een zekere dood tegemoet.
Het volk blijft wenend achter. Froissart schildert
hoe ze in het kamp van de koning
aankwamen en hoe hardvochtig de koning
hen ontving en de beul reeds naast hem
stond toen de vorst, op de smeekbeden van
de koningin, hun het leven schonk, omdat zij
hoogzwanger was.

Op zondag 3 juni 1895 vond op de Place de
Richelieu de officiële onthulling van Auguste
Rodin’s De Burgers van Calais plaats in
aanwezigheid van autoriteiten en de
kunstenaar. De opdracht tot het maken van
een monument was elf jaar tevoren door de
gemeente Calais verstrekt. De 2200 kilo zware
massa was het grootste nieuwe beeld van die
dagen. Voor één keer was uit een officiële
opdracht een werkelijk groot, onafhankelijk
en revolutionair kunstwerk geboren.